De groeivormen van tomaten

Een veel gehoord misverstand is dat kleine tomaten (cherrytomaten) ook aan kleine planten zouden groeien. En dat is niet waar. De vorm en grootte van een tomaat heeft niets te maken met de grootte en vorm van de plant.

Grofweg zijn er 3 groeivormen:

Stamtomaten

Dit zijn groeikrachtige tomatenplanten die voor een goede oogst moeten worden gediefd. Door te dieven houd je één lange hoofdstam aan waaraan gemiddeld zo’n 4 tot 8 trossen tomaten per plant groeien (afhankelijk van de warmte en voeding die je kunt bieden, en de hoogte van een eventueel afdakje of een kas).

Stamtomaten hebben als voordeel dat ze weinig ruimte innemen, een prima opbrengst kunnen geven (afhankelijk van het ras), en in de buitenteelt snel opdrogen na regen.

Nadeel is dat het dieven regelmatig moet gebeuren en wat kunde vergt, en dat de planten tijd nodig hebben om de trossen langs de lang hoofdstam te maken (hoewel er zeker ook genoeg vroege rassen in de groep stamtomaten bestaan hoor). In het Engels (mocht je eens in catalogi willen zoeken) wordt de stamtomaat indeterminate genoemd.

Op deze foto zie je een echte stamtomaat, de Speckled Roman. Je ziet dat de hoofdstam langs de stok is aanbonden, al het andere is verwijderd. De trossen tomaten verschijnen boven elkaar, langs die hoofdstam.

Struiktomaten

Dit is een nogal breed begrip maar in principe zijn het tomatenplanten die niet hoeven te worden gediefd, de tomaten groeien aan vaak kortere trossen aan de zijstengels. Als je zaden van dit soort tomaten koopt is het handig goed op te letten wat de hoogte van de plant wordt, want dat kan variëren van 50 centimeter tot wel meer dan een meter. Het voordeel van struiktomaten is dat je niet hoeft (te kunnen) dieven, en dat ze vaak iets vroeger rijpen (hoewel er ook latere struiktomatenrassen bestaan).

Het nadeel van struiktomaten is dat ze vaak behoorlijk breed worden (er zijn natuurlijk weer uitzonderingen), en dat door de zwaarte van de tomaten de wat slappe tomatenstengels op de grond komen te liggen. Om die reden is wat stro onder een struiktomaat altijd aan te raden, zo blijft plant en vooral de tomaten schoner en droger). De vorm van de plant kan variëren van half opgaand tot hangend. In het Engels wordt de struiktomaat determinate genoemd.

Op deze foto zie je de tomaat Sophie’s Choice, een lage struiktomaat. Ze is een vleestomaat en omdat de tomaten zo zwaar zijn zakken de tomaten aan de slappe stengels tot op de grond. In een kas is dat geen probleem want je kunt gericht water geven, maar voor de buitenteelt kun je denken aan de teelt in pot, of anders wat stro onder de plant leggen.

Het is ook nog handig om te melden dat er een aantal tomatenrassen zijn die een beetje tussen stam- en struiktomaat zweven, het worden ook wel semistruiken genoemd. Het zijn vaak grotere struiktomaten die met kunst- en vliegwerk ook als stamtomaat kunnen worden geteeld. Vaak toppen deze tomaten zich op een hoogte van 60 tot 120 centimeter waardoor je de plant verder moet kweken vanaf een dief. Dat kan heel goed maar vergt wel wat ervaring.

Struiktomaten zijn heel makkelijk (mits je je verdiept in hun groeiwijze en hoogte en je de verzorging daarop aanpast. Ook struiktomaten kunnen een stok bij de plant goed gebruiken zodat je de planten toch wat aan kunt binden waar nodig. Je mag trouwens ook snoeien waar nodig. In het Engels wordt de struiktomaat determinate genoemd.

Op deze foto zie je de tomaat Cherry Cascade in pot. Het zijn 3 planten in een pot met een diameter van 50 centimeter. En zoals je ziet vullen deze 3 planten de pot uiteindelijk heel gemakkelijk en volledig. De struiken worden niet hoog maar hangen door het gewicht van de enorme hoeveelheid cherrytomaten over de rand van de pot.

Dwergstruik

Dit zijn de struiktomaatjes die in hoogte en breedte zo klein blijven (maximaal 30 x 30 centimeter) dat ze geen steun nodig hebben. Het rassenaanbod is uiteraard kleiner dan bij de struik- en stamtomaten.

Het voordeel van deze kleine struikjes is dat het vaak wat vroegere rassen zijn die ook buiten kunnen worden geteeld. En ze zijn erg leuk in pot. Het nadeel is dat het bijna altijd kleine (cherry- of cocktail-) tomaten zijn, en dat de opbrengst van zo’n klein plantje niet op kan tegen die van een grote stam- of struiktomaat. Maar de opbrengst kan per plantje nog wel oplopen tot meer dan 30 cherrytomaten per plantje, afhankelijk van het ras.

Op deze foto zie je het dwergstruikje Korean. Dwergstruikjes zijn bijna altijd compacte struikjes die na de eerste oogst van rijpe cherrytomaten weer nieuwe bloempjes en tomaten maken en dan nog wel iets hoger worden dan je nu op de foto ziet.

Tot zover iets over de 3 groeivormen van tomaten. De vorm van de tomaat zelf kan een cherrytomaat, cocktailtomaat, ronde tomaat, romatomaat, vleestomaat, semiholle tomaat zijn maar er bestaan ook nog vele tussenvormen.

Vleestomaten, romatomaten en semiholle tomaten zijn vaak stamtomaten (maar dus niet altijd), cherry-, cocktail- en ronde tomaten kunnen zowel stam, struik-, semistruik of een dwergstruikje zijn.

Tot slot dan nog een foto van vorig jaar (want de eerste tomaten zijn hier nu geoogst maar nog niet in de hoeveelheid zoals je die op de foto ziet, dat komt pas in juli en augustus).

Op deze foto zie je een aantal rassen bij elkaar. Zoveel verschil in grootte, kleur en vorm! En zoveel verschillen bestaat er dus ook in de manier waarop tomatenplanten kunnen groeien.