Onmisbaar in de (moes)tuin: Lathyrus Odoratus

Ik hou van eenjarige bloemen in de moestuin, omdat ze de tuin vrolijk en zomers maken en insecten lokken. Mar bloemen voor de moestuin moeten, wat mij betreft, nog iets extra’s hebben. En Lathyrus odoratus is daar een goed voorbeeld van.

De Nederlandse naam is siererwt, pronkerwt of reukerwt. En die namen zijn toepasselijk, want net als bij erwtjes slingeren de planten omhoog langs een hekwerk of stuk gaas. De planten worden wel 2 meter hoog (al zijn er ook rassen die lager blijven en er zijn zelfs dwergrassen). Je zaait Lathyrus, net als doperwten en peulen, in het koele voorjaar (tussen februari en april). Bedenk wel: Lathyrus is in tegenstelling tot doperwten niet eetbaar, ze is zelfs licht giftig!

Voorzaaien

Ik zaai Lathyrus graag voor, in een tray in niet te natte grond. Je kunt ze in huis zaaien, daar kiemen de zaden vaak al binnen 10 dagen. In dat geval moeten de zaailingen voor het uitplanten uiteraard wel worden afgehard. Zelf zaai ik ze graag in de koude kas voor, kou en vorst deert de zaden niet, het duurt alleen wat langer voor de zaden kiemen (afhankelijk van de temperatuur binnen ongeveer 3 weken). Je kunt Lathyrus zelfs ter plaatse zaaien. Zelf vind ik dat minder fijn, omdat ik vaak wat duurdere zaden van bijzondere rassen koop en daar ben ik natuurlijk wat voorzichtiger mee. Bovendien kunnen de zaden in een regenachtige periode rotten in de kletsnatte grond of ze kunnen door vogels worden opgegeten. Ik heb zelfs wel eens in de herfst gezaaid en de zaailingen in potjes in de koude kas overwinterd, in maart uitgeplant bloeiden ze nog eerder dan de in het vroege voorjaar gezaaide Lathyrussen.

Zaailingen uitplanten

Ik zaai zelf 1 zaadje per vakje in een tray, dan kan ik de plugjes met zaailingen later gemakkelijk bij een klimrek uitplanten, ik hou dan een afstand van ongeveer 8 centimeter aan. Houd uitgeplante zaailingen wel in de gaten en bescherm ze wanneer nodig. Hier bevestigen we een stuk vliesdoek of fijnmazig gaas over de zaailingen tegen vogelvraat. Als de zaailingen ongeveer 25 centimeter hoog zijn vinden de vogels ze niet lekker meer en kan de bescherming worden weggehaald. Dat is gelijk een mooi moment om de zaailingen te toppen. Door de top eruit te knippen zorg je ervoor dat de zaailing zich zal gaan vertakken en dat levert dus extra bloeistengels op.

Als je vorig jaar Lathyrussen in de tuin had is de kans trouwens groot dat je rond deze tijd spontane zaailingen in de tuin vindt. Ook hier kom ik ze in maart geregeld tegen:

Je kunt de zaailingen makkelijk met een wortelkluitje verplanten, geef ze dan na het verplanten wel één keer ruim water zodat de grond rond de worteltjes kan spoelen.

Laten klimmen

In april en mei groeien de planten tot ruim 125 centimeter hoogte, soms moet je ze in het begin een beetje helpen met klimmen door ze door het gaas/hekwerk te leiden, of eventueel de los groeiende stengels vast te binden. In juni groeien de planten verder maar worden tegelijkertijd de eerste knopjes gemaakt. Vroeg gezaaide Lathyrus kan eind juni al gaan bloeien, later gezaaide planten beginnen in de loop van juli.

Lanstelige Lathyrussen

De bloemen geuren heerlijk, het kan per ras variëren in zoetheid en sterkte. De bloemen lokken veel bestuivende insecten. En Lathyrus is erg leuk in een vaasje. De bloemen blijven niet heel lang mooi in een vaasje, ongeveer 4 dagen, maar zeker de eerste 2 dagen is de geur zo sterk dat ze een kamer of terrastafel bijna letterlijk kan bedwelmen met die heerlijk zoete geur. Als je haar wilt telen voor het plukken van de bloemen let dan bij de aanschaf van zaden in de beschrijving op de term ‘langstelig’, want ook daar kunnen per ras wat verschillen in zijn. Op de foto hieronder zie je bijvoorbeeld de bloemen van het ras Bernard Jones; ze geuren heerlijk en hebben extra lange stelen voor in zowel kleine als hogere vaasjes.

Uitgebloeide bloemen verwijderen

Als je geen bloemen wilt plukken voor in een vaas zul je de uitgebloeide bloemen wel moeten verwijderen. Op het moment dat je stopt met het plukken van bloemen/uitgebloeide bloemen stopt de plant met bloeien omdat ze dan zaden gaat produceren. Als ik geen bloemen/uitgebloeide bloemen pluk stoppen de planten eind juli/begin augustus al met bloeien. Als ik wel consequent eens per week uitgebloeide bloemen verwijder kunnen de planten tot in september door bloeien. Als je ziet dat de planten in september uitgeput raken (doordat het blad geel begint te worden en er minder bloemen bloeien) kun je zelf heel gemakkelijk zaden oogsten. Laat daarvoor de laatste bloemen uitbloeien. Na de bloei verschijnen de groene platte peultjes die zich later vullen met gemiddeld 6 tot 10 zaden per peultje. Als die peultjes bruin en droog zijn kun je ze plukken en de donkerbruine ronde zaden eruit halen (en die natuurlijk nog een paar dagen in huis laten drogen).

Het kruisen van Lathyrussen

Bedenk wel dat Lathyrussen makkelijk kruisen, als er meerdere rassen/bloemkleuren in een tuin staan is de kans heel groot dat de zaden volgend jaar bloemen in verschillende kleuren geven, maar dat maakt ze zeker niet minder vrolijk, rijkbloeiend of sterk/gezond.

Mocht dit alles je nog niet hebben overtuigd om Lathyrussen te gaan zaaien, dan helpen wellicht de 2 laatste foto’s. Er bestaan meer dan 1000 rassen in bijna alle mogelijke kleuren, vaak in tinten wit, roze, lila, blauw, paars, abrikoos, perzik, etc. Er zijn zeker ook wat rode en oranje rassen, maar gele zijn er niet.

Op deze foto zie Lathyrus odoratus Lord Nelson:

De Engelse Lathyrus

Zoek vooral ook eens op de Engelse naam ‘Sweet Pea’ want in Engeland wordt de Lathyrus op handen gedragen. Veruit de meeste rassen werden daar veredeld (de oudste rassen zijn al meer dan 150 jaar oud) en er worden zelfs tentoonstellingen en wedstrijden gehouden.