Je oogst inmaken

In mei zei ik dat mei de drukte maand van het jaar in de tuin is, en dat meende ik toen ook echt. In juni zei ik , geloof ik, hetzelfde. Maar nu weet ik het zeker, het is juli; juli is de drukste maand in de tuin! En tegelijkertijd ben ik ook al een beetje bang voor augustus.

De moestuin in juli

En dat komt omdat we nu alles tegelijk doen. Late kolen zaaien, vroege aardappelen oogsten, en alle mogelijke verzorging; van zomersnoei tot wieden, van water geven tot planten, van opbinden tot dieven. En dat is dan in de tuin zelf.

’s Middags gaan we naar huis met zoveel oogst dat het lastig te dragen is op de fiets. En dan wordt er natuurlijk wel gekookt met de oogst (deze week voor de derde keer boontjes gegeten). Maar er is teveel om gelijk op te eten. En dus staan we na een tuindag altijd ook nog een avond in de keuken, om de oogst te blancheren of te snijden, om in te vriezen of in te maken.

Op deze foto zie je de oogst van tomaten van deze week. Ondertussen hebben we al emmers tomaten geoogst, heel veel meer dan we kunnen opeten, weggeven en invriezen.

Inmaken van de oogst

Inmaken (ik heb het dus niet over wecken want voor wecken zijn er meer speciale richtlijnen en je hebt er ook speciale potten voor nodig) is zeker niet moeilijk, maar je hebt er wel wat kennis voor nodig. Die kennis kun je uit een flink aantal mooie en handige boeken halen. De basisprincipes zijn tegelijkertijd ook op internet te vinden. Eigenlijk is er 1 heel belangrijk gegeven bij het inmaken van groenten en fruit:

Boven de 100 graden gaan bacteriën dood, alle inmaak wordt dus kokendheet in de potten gedaan, en die potten en deksels heb je ook verhit tot boven de 100 graden (door ze bijvoorbeeld een minuut in kokend water te houden).

En verder nog deze tips:

• Gebruik glazen potten met metalen deksels die aan de binnenkant geplastificeerd zijn (dat kunnen dus heel goed gebruikte en goed schoongemaakte potjes van bijvoorbeeld jam of doperwtjes zijn).

• Gebruik (zeker als beginner) nooit bederfelijke ingrediënten als melk, vlees, vis, etc. in je inmaak. Dat soort inmaak is wel mogelijk maar heeft veel meer kennis, kunde en specifieke handelingen nodig.

• Zet de potten na het vullen met je kokendhete inmaak gelijk ondersteboven tot ze afgekoeld zijn. Op die manier kunnen de potten vacuüm trekken en alleen vacuüm potten kun je lang bewaren.

Op deze foto zie je inmaak die ondersteboven af staat te koelen. In dit geval is het Atjar, een soort zoetzuur, met in dit geval spitskool worteltjes, uien en koolrabi, maar je kunt er ook andere oogst voor gebruiken, zoals witte kool,paprikastukjes, komkommer, etc..

Volg een goed recept; niets zo erg als erachter komen dat al je zelfgeplukte fruit of groenten in potten niet lekker zijn, of waterig, te zoet, te dun, of korrelig, of wat dan ook :-).

Als je een pot eenmaal hebt open gemaakt zul je die in de koelkast moeten bewaren en ook binnen enkele weken tot ruim een maand op moeten maken. Bedenk dat er geen kunstmatige houdbaarheidsstoffen in je inmaak zitten en dus zul je altijd een brandschoon lepeltje moeten gebruiken om een schepje uit je inmaak te scheppen, en dan blijft een jam of chutney zeker nog wel een maand houdbaar in de koelkast.

Inmaak bewaren

En tot slot; hoe lang kun je inmaak bewaren? In principe jaren, want als je goed hebt ingemaakt zijn er geen bacteriën en is de pot vacuüm en kan er dus nooit meer een bacterie in komen. Maar dat betekent niet dat het ook jarenlang lekker blijft. Hoe lang je inmaak lekker blijft hangt af van de soort inmaak. Een zuur of zoetzuur kun je wat korter bewaren, meestal rond een half jaar, omdat het zuur steeds zuurder wordt, en je bewaart het tot het zo zuur is dat je het niet lekker meer vindt. Zoet is daarentegen langer te bewaren, jam en gelei kun je over het algemeen wel ruim een jaar bewaren zonder noemenswaardig smaakverschil.

Er is één zeer belangrijk punt om te noemen en dat is botulisme; botulisme kan optreden bij ingemaakt voedsel met een te lage zuurgraad. Botulisme is niet zichtbaar in je inmaak en zeer gevaarlijk. Botulisme kan nooit voorkomen in een zuur of zoetzuur (omdat die zuurgraad hoog genoeg is en botulisme daarin niet kan overleven). En fruit heeft in principe altijd voldoende fruitzuren in zich. Verdiep je even in deze materie en google op ‘Inmaak en Botulisme’ voor meer informatie. Overigens is er ook in producten uit de supermarkt wel eens botulisme gevonden zoals in knoflook op olie en honing, dus het is niet alleen voor inmaak belangrijk.

Ik hoop dat bovenstaande je er niet van weerhoudt om het zelf eens te proberen! Als je er toch huiverig voor bent, begin dan met vruchten, want die hebben dus voldoende fruitzuren in zich. En mocht je daarover twijfelen, dan kun je zelf ook altijd nog een klein scheutje citroensap toevoegen, dat maakt bijna elke jam en gelei ook nog wat lekkerder.

Op deze foto zie je cherrytomaatjes in zoetzuur, een goede en lekkere manier om nog wat langer van je zelfgeoogste tomaatjes te genieten!

Het grote voordeel van je eigen inmaak is dat je er je zelf geoogste en onbespoten groenten en fruit voor gebruikt, en dat je een inmaak kunt maken die je zelden of nooit in een winkel tegenkomt. Denk daarbij aan:

• Jam van rabarber met aardbeien
• jam van aardbeien met vlierbloesem, of met limoncello
• gelei van zwarte bessen met appel en munt
• zoetzuur van cherrytomaatjes
• rabarbermoes met sinaasappel en gember
• tomatenjam
• rabarberchutney
• Indonesische atjar
• tomatenketchup
• Surinaamse bietjes in pittige zoetzuur
• etc., etc..

Er zijn enorm veel mogelijkheden. En als je eenmaal wat meer bedreven bent en een aantal beproefde recepten hebt geprobeerd, dan kun je zelf ook gaan experimenteren met bijvoorbeeld andere kruiden of fruitcombinaties, etc..

Deze week is de oogst van bramen hier begonnen. Dat wordt naast vers eten en sap maken dus ook bramengelei, misschien wel samen met de laatste aalbessen die we kunnen oogsten, of de eerste appels die we kunnen plukken. Misschien met wat steranijs erdoor, of sinaasappelsap, of limoenrasp. Allemaal bijzonder en lekker!

Groetjes,

Diana

Lees ook: Tomaten met bijzondere vormen