Tomaten dieven

‘Tomaten dieven’ is een term die iedereen die een moestuin heeft wel eens heeft gehoord. Het dieven van (stam)tomaten is heel belangrijk, als je niet dieft krijg je geen goede opbrengst. Maar wat zijn tomatendieven eigenlijk? En waarom is het zo belangrijk dat ze worden verwijderd?

Ik heb op deze website al eens een blog geschreven over de verschillende groeivormen van tomaten (stamtomaten, struiktomaten en dwergstruikjes). Klik hier om deze te lezen.

Als je tomatenplanten hebt is het belangrijk om eerst te weten welke groeivormen je planten hebben. Want een struiktomaat dief je vooral niet. Een struiktomaat wordt minder groot, groeit vaak meer compact. Ze maakt ook dieven, maar deze dieven zijn kort en maken al snel aan zo’n dief weer nieuwe bloemknopjes. Als je een struiktomaat zou dieven zou ze slechts een kleine opbrengst geven. Bij stamtomaten is dat juist andersom, dieven levert een (veel) grotere opbrengst op. Als je zaden koopt wordt bij een ras altijd aangegeven of een tomaat een stamtomaat is (mocht je de zaden in het buitenland hebben besteld: indeterminate of een struiktomaat is determinate).

Op de foto hieronder zie je tomaat Sprite, een grotere en minder compacte struiktomaat, maar wel een echte struiktomaat: er verschijnen constant nieuwe dieven met direct daaraan trosjes bloemen. Je ziet dat het niet dieven in dit geval een grote opbrengst geeft (wel dieven zou ervoor hebben gezorgd dat ze slechts een stuk of 6 trosjes van zo’n 25 tomaatjes zou hebben gemaakt).

Wat zijn dieven?

Een stamtomaat maakt (zoals het woord al aangeeft) een stam. In vrijwel elke bladoksel maakt die stamtomaat een dief.

Je kunt dat op deze foto goed zien, de zwarte pijlen geven de dieven aan. Deze plant is nog jong en de diefjes zijn klein. Maar je kunt bedenken dat als deze planten groeien en ruim 180 centimeter hoog zijn, er wel 20 tot 25 van die bladeren zijn (en dus 20 tot 25 plaatsen waar die diefjes groeien).

Waarom dieven verwijderen?

De korte diefjes in struiktomaten zijn nuttig en maken al snel nieuwe bloemtrosjes en zorgen dus voor meer opbrengst. Bij stamtomaten is dat niet het geval. Stamtomaten maken dieven die wat langer worden, makkelijk kunnen gaan hangen of breken. En ze maken op een pas wat grotere afstand een bloemtrosje maar het is vooral eerst een nieuwe ‘stam’ met top……. en weer nieuwe dieven. Dat zijn dan dus dieven in dieven. En daarom moet er bij stamtomaten worden gediefd, want anders maakt ze een enorm grote plant, want al die dieven maken weer nieuwe dieven, en die maken weer dieven, en weer dieven (dus een constante verdubbeling). Je kunt je voorstellen dat, dat de plant heel veel energie kost.

En dieven kun je niet eten :-) Je wilt geen dieven, je wilt tomaten. Uiteindelijk komen er wel wat tomaten, maar veel minder dan wanneer je dieft. En ze verschijnen ook nog eens later, en ze blijven kleiner, en ze rijpen later. Als je niet dieft krijg je dus veel stengels en blad en weinig tomaten.

Hieronder zie je nog een foto van een jonge plant:

De onderste 2 dieven zijn lastig te zien doordat de foto daar wazig wordt maar de bovenste 5 dieven zijn duidelijk zichtbaar. Je kunt deze dieven heel makkelijk tussen duim en wijsvinger wegnemen. Als dieven al groter zijn kun je ze beter met een knipschaar wegknippen.

Je verwijdert dieven liever niet als ze nog heel klein zijn (bij slechts 0,5 tot 1 centimeter groot is de kans groot dat de diefjes weer terugkomen - dat is niet erg, je moet alleen iets vaker die diefjes verwijderen). Maar je wacht ook niet tot ze al heel groot zijn, want een grote dief die je wegbreekt of -knipt maakt een grotere wond (en een wond is altijd een plaats waar ziekten kunnen binnendringen). Bij voorkeur verwijder je de diefjes wanneer ze zo’n 4 tot 8 centimeter groot zijn.

Op de foto hieronder zie je hoe dezelfde jonge plant eruitziet na het dieven:

Ha, ik zie dat ik nog een diefje ben vergeten, verstopt achter de stam :-)

Je ziet dat de plant door het dieven ook gelijk een duidelijkere vorm/stam krijgt, die stam moet je aan een stok of touw opbinden want die is heel slap en slungelig. Het opbinden van de stam maakt het ook makkelijker om te dieven want je ziet dan wat makkelijk hoe ze groeit (een stam met daaraan bladeren en trosjes bloemen, en in de oksels van de bladeren altijd weer dieven). Er zijn ook nog wel wat dieven die wat lastiger te onderscheiden zijn (bijvoorbeeld bij tomaten die zichzelf toppen) maar de meeste dieven kun je redelijk gemakkelijk vinden door de stam te volgen (daar waar een bloemtrosje aan vast zit), andere scheuten met groeitoppen die uit de oksels komen zijn de dieven. Een voorbeeld daarvan zie je hieronder:

De dief (bij de rode pijl aan de linkerkant) heeft een groeitop, maar de stam (rechts bij de groene pijl) heeft niet alleen een groeitop (helaas kun je die door het blad niet goed zien) maar ook altijd een bloemtrosje. Onderin (bij de zwarte pijl) zie je trouwens nog een dief. De dief bij de rode pijl knip je dus weg, de stam bij de groene pijl bind je dus weer vast aan de stok.

Om het belang van dieven (van stamtomaten) nog wat duidelijker te maken volgen hier nog 2 foto’s. Ik kreeg van een tuinbuurman eens het verzoek om in zijn kasje te kijken of hij wel goed diefde.

Oei, dit gebeurt er dus wanneer je niet goed dieft, elke dief maakt weer nieuwe dieven en uiteindelijk wordt het een ondoordringbaar tomatenoerwoud. Er zijn heel veel stengels en bladeren maar je ziet maar weinig bloemtrosjes. Deze foto maakte ik eind juni, je kunt bedenken hoeveel erger het nog zou worden in de weken en maanden die daarna zouden volgen.

Op deze foto kun je zien hoe stamtomaten eruitzien als je wel dieft. De stam wordt alsmaar langer (en de plant dus hoger), en langs die stam verschijnen de bloemtrosjes (en dus tomaten). Er zijn geen dieven die energie van de planten kosten en licht/zon tegenhouden, de tomaten kunnen in het volle licht rijpen. Ik verwijder ook altijd nog bladeren (maar ik zorg dat er altijd 5 volwassen bovenste bladeren blijven voor de opname van voedingsstoffen. Dat verwijderen van bladeren is een keuze, er zijn ook heel veel mensen die weinig of geen blad verwijderen. Misschien daarover later eens wat meer…

Moestuingroetjes,

Diana

p.s.: dieven van bij voorkeur zo’n 8 tot 10 centimeter groot wortelen heel makkelijk als je ze direct na het wegnemen schuin afsnijdt, in wat stekpoeder doopt en vervolgens oppot. Je kunt dus met dieven heel makkelijk het aantal planten dat je hebt vergroten, de stekken wortelen snel en kunnen vaak na ongeveer 3 weken al uitgeplant worden.