Droogte in de moestuin

Wij hebben sinds 1991 een moestuin, en we kunnen ons niet herinneren dat het in al die 27 jaren ooit zo lang achter elkaar zo warm en droog was. Er wordt gezegd dat dit soort extreme weertypes steeds vaker voor zullen gaan komen. Tegelijkertijd wordt gezegd dat er ook steeds vaker korte maar hevige buien met mogelijk wateroverlast, hagel of storm zullen komen.

Dat zijn geen fijne berichten voor moestuinders. Want wij (moestuinders dus) kampen al met genoeg onzekerheden. Er is elk jaar wel wat; een slakkenplaag, aardappelziekte, bonenluis, verwelkingsziekte, zaden die niet kiemen, woekerend onkruid; moestuingevaren loeren overal. En het weer was ook al vaak spelbreker; een te natte zomer, een te koel voorjaar, etc.. Maar deze zo lang aanhoudende droogte is voor ons ook nieuw.

Wat zijn de gevolgen van droogte?

De meeste bekende antwoorden zijn: een flink aantal soorten schiet sneller door, en de rest blijft kleiner dan normaal. Sla en andijvie, spinazie en snijbiet, rucola en mosterdblad; door de combinatie van droogte en warmte krijgen vaak al in jong stadium een bloeistengel. En over het kleiner blijven: we oogsten uien die iets groter zijn dan sjalotten. En we oogsten sjalotten die iets groter zijn dan zilveruien. De appels blijven kleiner en rijpen eerder. En ook de aardappelen zijn kleiner dan normaal.

Maar er zijn ook wat minder bekende gevolgen van de droogte. En er zijn ook nog wat dingen die ons opvallen dit jaar, en die (hoogstwaarschijnlijk) te maken hebben met de aanhoudende droogte/warmte:

Bieten groeien prima. En dat zou dan kunnen betekenen dat het echt klopt dat de kleinste haarvaatjes van de bietjeswortels wel tot 80 centimeter diep in de grond kunnen komen om daar voeding en vocht te halen. Ik weet dat wel, maar dacht stiekem altijd dat het een beetje overdreven was. Blijkbaar niet. De worteltjes doen het trouwens ook prima.

En de bonen doen het ook goed. Het is bekend dat die van zon houden, en van niet te natte grond. Bedenk dat ze wel wat water nodig hebben want bonen die aan planten groeien die te lang te droog staan worden stug en krijgen een draad. Pronkbonen kunnen juist beter tegen koele weersomstandigheden. Bij temperaturen ruim boven de 25 graden worden de bloempjes slecht bevrucht. Op de foto zie je zo’n trosje waarvan niet alle bloempjes ook daadwerkelijk peulen zijn geworden.

De pompoenen groeien hier prima maar vooralsnog komen er maar weinig bloemen en dus pompoenen aan de planten. Wellicht ook door de droogte?

De aardappelen blijven dus klein en dat is wellicht maar goed ook. Want als de aardappelen groter zouden worden is er een kans dat er een ‘droogtegat’ in het midden ontstaat; een soort holle ruimte die lichtbruin verkleurt. Mocht je dat tegenkomen in een grote aardappel; bedenk dan dat het dus geen ziekte is en je de aardappel prima kunt eten, snijd gewoon ruim het lichtbruine gedeelte met holte weg.

De kolen groeien slecht. Koolgewassen hebben allemaal veel vocht en voeding nodig. En een tekort aan vocht betekent dus ook dat de planten niet voldoende voeding op kunnen nemen.

Tomaten hebben tijdens de groei veel vocht nodig en tijdens de rijping juist minder water. Onder glas of plastic kunnen door de extreme warmte (al dan niet in combinatie met een hoge luchtvochtigheid) bloempjes onbevrucht afvallen. Op de foto zie je tussen de bloempjes ook kleine ’stokjes’; de afgevallen bloempjes.

Neusrot bij vruchtgewassen

Ook heel bekend is het fenomeen ‘neusrot’ bij vruchtgewassen zoals tomaten, pepers en paprika’s. Als gevolg van extreme droogte (bijvoorbeeld bij de teelt in pot waarbij de plant enige tijd zo droog staat dat het blad al slap gaat hangen) haalt de plant, om te overleven, het vocht uit de vrucht. Dat geeft dat rotte ingezonken plekken onderin een vrucht. Bij tomaten zie je dit vaker bij romatomaten dan bij cherry- of vleestomaten, bij paprika’s zie je het vaker bij puntpaprika’s dan bij blokpaprika’s. Op de foto zie je een paprika met neusrot (wellicht in combinatie met zonnebrand):

Oh ja, niet alleen mensen kunnen hun huid verbranden; een aantal vruchtgroenten kunnen dat ook. Op de foto zie je links een tomaat met zonnebrand. Het lijkt niet eens zo erg maar de lichtgekleurde, bijna wittige plek blijft heel hard en oneetbaar; dat stuk moet er ruim uit weggesneden worden voor je de tomaat kunt eten.

Niet alleen ellende

Is er dan alleen maar ellende door de droogte? Nee hoor. Mocht je (sub)tropische groenten als tomaten, paprika’s, pepers en aubergines buiten telen, dan wordt dit, mits je voldoende water geeft, wellicht een geweldig oogstjaar. Er zijn door de droogte weinig of geen schimmels zoals meeldauw. De gevreesde aardappelziekte heeft dit jaar onze tuin overgeslagen, en alleen de Dahlia’s hebben wat last van luis. De mediterrane kruiden als rozemarijn, salie, etc. hebben ook geen enkel probleem met deze droogte/warmte. De Lathyrussen lijken langer te bloeien dan in andere jaren. En er zijn jaren dat de bramen in regenbuien al schimmelen voor ze geplukt kunnen worden. Maar dit jaar hangt de struik vol met heerlijk zoete rijpe, gave bramen:

De aanhoudende droogte brengt dus problemen met zich mee. En er zijn geen echte oplossingen, de beste oplossingen zijn water geven waar nodig, en soorten telen die beter tegen de droogte kunnen dan de al eerder genoemde kool- en bladgewassen. Geef gericht water, niet te veel en niet te weinig, en niet te vaak. Af en toe een klein beetje uitdrogen is voor planten niet slecht; het stimuleert ze om zelf meer en diepere wortels te maken.

Mocht iets toch volledig zijn mislukt; helaas! Maar er is nog genoeg als nateelt te zaaien; controleer de beschrijvingen op je zakjes zaden en zaai nog wat dat die plaats in kan nemen. Op de foto zie je nieuw gezaaide koolplanten (onder het motto; we geven niet op) die deze week uitgeplant gaan worden.

Dit weer houdt ons in ieder geval van de straat; we hebben onze handen vol aan het elke dag weer water geven. En we zijn dat onderhand wel beu.

Maar om aan te geven dat het ook anders kan, en als oppepper voor iedereen die ook moe is van het water geven en/of een kleine oogst:

Dit is een foto van de stokbonen in 2012. Die zomer was toen zo lang zo klets- en kletsnat (net zo lang en hevig als nu de droogte is), dat alle groenten hier wekenlang in modder stonden. Rottende bonen, schimmel in courgettes, uien die letterlijk samen met eenden in een plas dobberden. Een complete misoogst. En we konden niets doen, behalve hopen op minder regen, en telkens weer nieuwe geulen graven waardoor het regenwater een klein beetje naar de sloot kon stromen.

Aan dat jaar denk ik nu als we zuchtend met de zoveelste gieters water lopen te sjouwen. Mij helpt dat, en ik hoop dat het misschien de mensen die dit lezen ook een beetje helpt :-).

Teveel water kun je niet wegnemen, je bent dan letterlijk aan de natuur overgeleverd. Een tekort aan water kun je aanvullen. Het is misschien niet makkelijk en niet leuk, maar je kunt in ieder geval iets doen (en ook iets oogsten).

Groetjes,

Diana

Lees ook deze blog van Diana: Het onmisbare koningskruid Basilicum